Mından kırk cıl alga bolur deyme, men ilkokulga  başlagan zamanlada, Türk tilni alay caraşdırıb söleşirik teñli bilmeyedik. Elibizde harkim da Tav tilni söleşgeni amaltın Türk tilni söleşirge izlegen hazna adam bolmagandı. Men sabiy bolub esimde kalganı kartlarıbıznı Türk tilni bilirge izlegen  zamanları, ol cıllada  televizyon cok, telefon cok, anı koy elektirik da cok edi. Barısını da cerin tutgan ullu bataryaları bolgan lampalı radyola baredile. Kartlarıbız sagatı kelse "Marca radyonu bir açıgız da ajansnı tıñlayık, ozub ketmesin" devçü zamanlarında, ajansnı añlarga ceterik teñli Türk tilni bilirge izlegenleri esimdedi.

Okulga barıb okuy başlaganıbızda Türk tilni bilmegenibiz amaltın kıynala bolurek. Sabiy bolub alay artıkda Türk tilni söleşeyik deb kesibizni  bek kıynamaganıbıznı da bileme. Munu bılay bolganın hocalarıbız körgenlerinde Tav tilni algı burun okulda, art ala oramda, andan sora da üyde söleşgeññe casak saldıla. Kesi nögerleribizni kesibizge casus etdile. Ertdenbla okulga barsak Tav tilni söleşgenleni atı tahtaga cazılıb turayedi. Anı amaltın zayıf not da alganıbız da bolgandı, tüygen da etgendile.

Anı bla  akırtın akırtın Türk tilge köçe başladık. Tav tilni kıyırına buçhagına Türk sözleni camay kesi tilibizni artga ata başladık. Andan sora okuybuz deb el tışına ketgen cılla keldile. Halkıbız okuvga esin böldü, adamlarıbız el tışına ketdile, Türk halkına katışdıla. Adetibiz kültürübüz, tilibiz, Karaçay bolgan ne barese, barısı da tas boldu. Endi sabiyleribiz Türk tilge Karaçay tilni camav etib da çırtdan da küreşmeydile, barısı da Türk tilni söleşedile. Asimile deb mınñña ayta bolurla deyme.

Bılay bolurga mı keregedi. Başha madar  tabıllık tüyülmedi. Bizni kavumubuznu  bir kesegi kalgandı tav tilni söleşgen. Anı da cartısından aslamı camavdu. Bizni kavum da tas bolsa Elde tilni barganı Türkçe bolurga uşaydı.

Bu kıyınlıknı, manñña köre Karaçaynı ullu kıyınlıklarından em aldagılarındandı, kuru da bizni elde bolmaganın köreme. Ata curtdagı  caşav da,  bılaydagı bla  birçadı köreyem. Alaydagı sabiyleribiz da Orus til bla söleşedile birbirleribla. Endi bir soruvum bardı. Bizni sabiyle bla  anda ata curtdagı sabiyle bir cerde tübeşsele kaysı til bla söleşirikdile? Munu günahını tübünden kalay kobarıkbız bilmeyme. Ma bu siteni üye kaydı betinde, üye bolgan sagatda "Tukumunuz" deb bir soruv bardı. Ol soruvga  berilgen cuvablada, tukumuna: GS, FB, BJK deb cazganla bardıla, çam etib cazmaganesele. Tukumnu takım añlagan sabiyleni günahlarını kimle kalay tölerikbiz. Tilini bilmegen sabiylege, Karaçay adetni, namısnı kalay üretirge bollukdu?

Endi sagış eteme da, elibizni har zatı; til baylıgı da, tin baylıgı da, cerinde bolgan cıllada caşav baylıgı, tögerekdegi elleni barısını da ozub, şaharda aytılıb başlanññan cıllada, elibizge keleturgan adamlaga bir karagız; Celal Bayar [T.C. Cumhurbaşkanı], Süleyman Demirel [T.C. Başbakanı sora Cumhurbaşbakanı], dagıda köble... Kelib alay ozub ketmegendile. Celal Bayar keçe da catıb, alay konak bolub ketgendi. Süleyman Demirel, bu sagatda esimde tüldü ansı eki da, üç da kelgen bolur elibizge.

Ne işleri baredi kuru da bizni elde? Kelgen zamanlarında, collarını allında, ullu şaharlaga da,  ilçelege da tübemegenley, keslerini üylerine kelgença bizni elibizge sozub alanı keltirgen ne boluredi? Başha cer mi kalmaganedi Türkiyede, barırga da, catarga da… Elibizge, cumuş etebiz deb barısı da beri cıyılıb, nek dıgalas etib küreşe edile.

Colnu da, telefonnu da,  elektirikni da  cumuşun, tögeregibizdegi elleden, ilçeleden alga bizni elge keltirgendile. Bizni ilçege elektirik bizden eki cıl sora kelgendi. Andan alga etilgenleni da cazmayma...

Endi ekinci soruvum. Türkiyeni başçıları milletibizni bıllay bir bagalatıb, sıy berib nek küreşgendile? Şaharlada caşaganla, ilçelede caşaganla, Türk halkını kesi,  başçılarına cumuşların etdirgen ogay cumuşların aytırga Ankaraga barıb nença künleni bılanı eşik alların saklab turgandıla. Bılanı barısını da belgileri suratları kolubuzdadı.

Bu milletni baylıgı adetinde edi, namısında edi, kültüründe edi. Ala bu baylıknı körgenedile. Ala bu baylıknı bilgenedile. Ol sebebden bu milletibizge cabışıb küreşeyedile. Ala kereklisin etgendile. Elibizge etgen onovlarına da, cumuşlarına da Allah u taala  razı bolsun.

Endi bir soruvum da oldu; elibiz da, milletibiz da bıllay bir nek uçuzlagandı. Cerleribiz,  sabanlarıbız satılıb, adamlarıbız çaçılıb, ne bolgandı?  Biz tüp bola mı başlaganbız? Bu zatlaga razı bolub tas bolub mu keterikbiz? Ata curtdan beri allay bir kıyınlıknı sınab, tas bolurga,  tüp bolurga deb mi kelgenelle ata babalarıbız? Kelgenden sora nença cılnı üy bolayık, san bolayık deb boşuna mı küreşgenedile? Alaga borçubuznu bılay mı tölerikbiz?

Soruvla bek köbdü, cuvab tabıllıkmıdı ansı?